Sosyal Modernizasyon 20..
Homo Homini Lupus. (İnsan insanın kurdudur.)
2024... Çok süslü kelimeler kullanıp çok "cool" gözükmeye gerek yok, kısaca bahsedip aktarmak istediklerime geçeyim. Seneler su gibi akıp geçiyor yapay zeka, otomasyon, mobil teknolojiler vs. bu kadar hızla gelişirken insanoğlu bu hıza yetişemiyor ya da yetişmeye çalışırken hayat çoktan ellerimizden kayıp gitmiş oluyor ve bu olayın en üzücü tarafı kimsenin bunun farkında olmaması. Teknoloji adı altında sınıflandırdığım tüm gelişmelerin, son 25 ya da son 50 yılda bizden aldığı en önemli şeylerin başında ne geliyor; Kültür.
Zaman ile birlikte büyüyen ve değişen bu arkadaş taze ve yumuşak bir meyve gibi bozulmaya çok müsaittir. Peki kültür nedir? Kültür kısaca, bir toplumun bir yemek, sanat, konuşma, (alkol içme, yemek yeme, kitap okuma, dans etme gibi şeyler de buna dahil) ve benzerlerine karşı tutumu, adap, edep de diyebiliriz biraz yontmak istersek. Önceki kuşaktan teslim alıp bir sonraki kuşağa sağlıklı ve daha az yorucu bir şekilde teslim etmemiz gereken bir anlayış fakat gelişmeler ile hayatımıza her gün yeni kültürler (adaplar) giriyor. Örnek verecek olursak telefon adabı; telefonda biriyle konuşurken dikkat etmemiz gerekenler olduğu gibi, diğer alanlarda da dikkat etmemiz gereken edep/adap kuralları vardır. Pandemi ile birlikte bunların bazılarını yaşayarak öğrenmiş olduk mesela. Anlaşılması ve sıkıcı olmaması için küçük bir liste yapacağım.
-Konuşurken karşımızdaki insanın sözünü kesmemek! (bence en önemli konu).
-Telefonda sesli ya da görüntülü konuşurken karşımızdakinin sözünü kesmemek (yüz yüze olduğundaki gibi).
-Sosyal medya zorbalığı yapmamak.
-Gerçekten samimiyetimiz olmayan ve bizimle sohbet etmek istemeyen insanları sohbet etmeye çalışarak esir almamak (Ben buna sohbet esareti diyorum).
-Toplu izlenen ya da dinlenen bir filmi/müziği topluluğun fikrini almadan değiştirmemek.
-Bir sıradayken (araçtayken de) bekleyenlere saygısızlık yapmamak adına sıraya kaynak yapmamak.
-Bir banka işlemi yapılacağı zaman eğer mümkünse karşımızdakinin işini zorlaştırmadan bilgileri en sade haliyle atmak (evet ekran görüntüsünden bahsediyorum).
-Kimsenin kişisel alanını ihlal etmemek (sosyal mesafedeki gibi ama biraz farklı).
-Topluluk içinde yüksek sesle müzik dinlememek/video izlememek (reels, shorts, tiktok vb).
-Otobüse/metroya binerken önce inenlere müsaade etmek ve otobüse/metroya sırayla ve sakince binmek.
-Yürüyen merdivende, yolda olduğu gibi sol tarafı işgal etmemek.
-Hangi meslekte olursa olsun çalışma arkadaşlarımıza saygılı olmak (samimiyetin dozunu kaçırmamak, sınırlarımızı bilmek), işyerimizdeki insanlar bizimle orada olmak için gelmiyorlar, herkes çalışmak zorunda olduğu için geliyor.
-Bir kapıdan girerken (otomatik kapılar da dahil) önce çıkanlara öncelik tanımak, kısa bir süreliğine kapıyı tutmak (arkamızdan gelen varsa yüzüne kapanmasın).
-Aile fertleri bile olsa insanlara saygılı olmak zorundayız, çünkü insanı insan yapan EN önemli iki şey hoşgörü ve mütevazılık (düşünmek diyenler olacaktır, yaşayan tüm canlılar düşünüyor emin olabilirsiniz, bizden tek farkları bunu yüzümüze karşı söyleyemiyor olmaları). Saygı bile insana özgü bir şey değildir.
-Bir bilgisayarda/telefonda/tablette oyun oynuyorsak karşımızdaki insanlara saygılı olmak, fiziksel olarak yanımızdaki insanları gürültü ile rahatsız etmemek.
-Bir reklam/satış kampanyası kapsamında insanları taciz etmemek ve ısrarcı olmamak (ciddi bir konu).
-Toplu yaşam alanlarında (site/apartman) akşam saatlerinden sonra yüksek sesle müzik dinlememek.
-Birini arayacağımız zaman durum acil değilse (ve vakit geç ise) önce mesaj atmak (kimin gece kimin gündüz çalıştığını bilemeyiz).(yakın gelecekte mesaj atmak ücretsiz olacak bana güvenebilirsiniz o yüzden şimdiden alışın, telefon etmek artık ikinci plandaki iletişim yolu olacak).
-O gün biriyle ilk kez iletişim kuracak isek önce ona günaydın/iyi akşamlar dedikten sonra konuyu açalım.
-Hizmet aldığımız kurumdan (market, hastane, eczane vb) ayrılırken çalışan/çalışanlara teşekkür etmek.
Gibi gibi daha nice maddeler çıkarabiliriz. Farkettiniz mi bilmiyorum ama bazı maddeler teknolojik gelişmeler ile hayatımıza giriyor mesela bundan 100 yıl önce şu an saygısızlık diye tabir ettiğimiz şeyler yoktu çünkü onu saygısızlık olarak nitelendirebileceğimiz araç/hizmet henüz hayatımızda yoktu. Aslında bu yazılarımı ulaşıp ulasmayacağını bilmeden gelecek nesillere bir mektup niyetiyle yazıyorum. Türümüzün belli kısımlarını ve teknolojilerimizi 2024 yılında bile ilkel bulacaklarını tahmin ederek aslında onlardan şimdiden özür diliyorum. Bundan 5000 yıl önceki atalarımıza "ne kadar ilkellermiş" dediğimiz gibi. Bunlarla mı uğraşacağız diyenler olacaktır fakat size üzücü bir haberim var, maalesef zorundayız. Peki neden zorundayız ?
İnsan, özellikle ve özellikle son 100 yıl içinde birlikte yaşamak ve çalışmak zorunda olan şehir avcı/toplayıcısına dönüştü. İnsanoğlu için en büyük kabahat saygısızlıktır. Toplum içindeki sosyal kültürleri hatırlamak değil onları alışkanlık haline getirmeliyiz çünkü eğer bunlara dikkat etmezseniz sürüdeki omega olursunuz ve en ilkel üye olarak işyeri, mahalle, yakın arkadaş çevresi, yaşadığınız binada dışlanır hatta uzaklaştırılırsınız. Çünkü insanoğlu her ne kadar kendini diğer canlılarla kıyaslayarak çok gelişmiş ve medeni görse de ilkel atalarımzdan bize miras kalan ilkel duygularımızı unutacak kadar uzun süre geçmedi. Sürüdeki istenmeyen üyeyi uzaklaştırmak en ilkel davranışlar listesinde ilk 10'da...Bu maddelerle dalga geçenler elbette olacak fakat ne kadar önemli olduklarını ya yaşadığınız zaman ya da çok ileride fark edeceksiniz ama tahmin edin ne olacak, iş işten geçmiş olacak.
Bundan sonraki konuları daha kolay anlaşılması için birer alt başlık altında başka yayınlarda ele alacağım. Okuduğunuz için teşekkür ederim. sağlıcakla kalın, esenlikler dilerim. (Teşekkür etmeyi unutmayın).
