Eski Roma mitolojisi Yunan mitolojisinden belirgin çizgilerle ayrılıyordu.
Romalılar çeşitli anlayışları - dürüstlük, doğruluk, cesurluk vb. özellikleri
tanrılarla özdeşleştirirlerdi. Roma mitolojisi Yunanların İtalya'ya
yerleşmesinden sonra eski Yunan mitolojisinin etkisi altında kalarak bazı
değişikliklere uğradı. Önceleri Mars onlar için bitkilerin köklerini besleyen
bir tanrı, Venüs ise bahçelerin tanrıçasıydı. Sonradan Yunan mitolojisinin
etkisi altında kalarak bu tanrılar savaş ve aşk tanrısı adlarını almışlardı.
Roma mitolojisinin en ilginç tarafı ise Eski Romalıların olaylara bakış
açılarıydı. Roma mitolojisi sadece tanrılar ve doğaüstü canlıların öykülerinden
oluşmamaktaydı, aynı zamanda halkın ve Roma devletinin ideolojisine yerleşmiş
olan bir bakış açısıydı. Gerçek Roma şehrinin kuruluşunun ve halkları idaresi
altına almasının çok çok önceden tanrılar tarafından belirlenmiş olmasındaydı.
Bu mit Romalıların bir çok savaşı kazanması sonucunda da ortaya çıkmıştı.
Romalılar eski devirlerden başlayarak önce kendi çevrelerindeki kabileleri,
daha sonra Avrupa, Asya ve nihayet Afrika'da yaşayan bir çok ulusu
egemenlikleri altına almışlardı. Eski Romalılar bunu çok doğal olarak
karşılamışlardı. Onlara göre Roma tanrılar tarafından seçilmiş bir devletti.
Roma mitolojisi edebiyata yansımış ve ünlü Romalı şair Vergillius 'Aeneas'
adlı eserini yazmıştı. 'Aeneas' eserinde şair Troya kahramanlarından biri olan
Aeneas'ın halkı ile birlikte İtalya'ya nasıl yerleştiğini anlatmış. Aeneas,
Troya'lı prens Ankhises ile tanrıça Aphrodite'nin oğludur. Tanrılar, kral
Priamos soyunun sona ermesine Dardanos soyunun ise devam etmesine karar
vermiştir. Bu nedenle Aeneas, annesi tanrıça Aphrodite'nin yol göstermesi ile
yakınları ve halkıyla İtalya'ya varabilecektir. Uzun ve bol serüvenli bir
yolculuktan sonra Aeneas, İtalya'nın Tiber nehri kıyılarına kolonisini kurar.
Burada yörenin kralı Latinus ile dost olur ancak, Yunan kolonisinin komutanı
Turnus ile dövüşür ve onu yenerek öldürür. Latinus'un kızı Lavinia ile
evlenerek Lavinium kentini kurar. Bu kent sonraları Albalonga adını alacaktır.
Nihayet kent Roma adını alarak çok ünlenecek ve tarihte önemli roller
üstlenecektir. Aeneas soyu, oğlu Iulus ile devam eder ve bu soydan gelen Ilia
ünlü ikizler Remus ve Romulus'u (Remo ve Romolo) doğurur.
Abeona - Roma mitolojisinde çocukların koruyucusu Tanrıça.
Abundantia - Roma mitolojisinde fazla etkin olmayan bolluk, başarı ve şans
Tanrıçası.
Aequitas - Roma mitolojisinde adil işlerin ve anlaşmaların Tanrısı.
Alemonia - Henüz doğmamış çocukları besleyen Tanrıça.
Anna Perenna - Yeni yıl Tanrıçası. Onun festivali Mart ayının 15 de
kutlanırdı. Romalılar amnis perennis ("sonsuz akıntı") kelimesine
çeşitli anlamlar vermişle.
Antevorte - Roma mitolojisinde geleceğin Tanrıçası.
Appiades - Appian su kemerinin yakınlığında tapınakları bulunan beş
Tanrıçaya verilen genel ad. Bu Tanrıçalar: Concordia, Minerva, Pax, Venus, ve
Vesta idi.
Aurora - Şafak Tanrıçası. Yunan mitolojisinde ona Eos demişler.
Bellona - Romalı'ların Zafer Tanrıçası. Kapadokya Tanrıçası Ma ve Yunan
Tanrıçası Nike ile aynı özellikleri taşımaktadır.
Bubona - Roma mitolojisinde atların ve büyükbaş hayvanların Tanrıçası.
Camenta - (Egeria) Romalıların Doğum Tanrıçası.
Caca - Romalıların Ocak Tanrıçası ve Gigant Cacus'un kızakardeşi.
Concordia - Romalıların Barış Tanrıçası.
Concus - Eski Roma Tanrılarından biri. Gizlemek, örtmek, saklamak
Tanrısıydı.
Copia - Servet ve bolluk Tanrıçası.
Dea Dia - Büyüme ve gelişme Tanrıçası.
Dea Tacita - Kelime anlamıyla 'Sessizliğin Tanrıçası'. Roma mitolojisinde
Ölüm Tanrıçası.
Diana - Doğa, verimlilik ve çocuk doğum Tanrıçası. O Capua yanındaki Tifata
dağında çalışır ve aynı zamanda Ay Tanrıçası görevini de üstlenmiş. Latinlarin
de Tanrıçasıydı.
Disciplina - Roma mitolojisinde Disiplin ve düzen Tanrıçası.
Dius Fidus - Ant ve Yemin Tanrısı. Sabine kökenli bir Tanrıydı.
Duellona - Roma Tanrıçası.
Edusa - Küçük çoçuklara beslenmeyi öğreten Tanrıça.
Egeria - Doğum Tanrıçası. Roma'nın kurucusu Romulus'un koruyucusu.
Eventus Bonus - (Bonus Eventus)'İyi Akşamlar'. İş yaşamında başarı Tanrısı.
Ayrıca Hasat Tanrısı olarak da bilinir. Heykeli Roma'da, Jupiter tapınağının
yanında konulmuştur.
Genius - Roma Tanrısı. Bir nevi koruyucu melek görevini görüyordu. Her
insanın kendine ait bir Genius'u olduğuna inanılırdı.
Grazia'lar - (Graces) - Letafet perilerinin Roma mitolojisindeki isimleri.
Yunan mitolojisinde Kharit'ler olarak geçerler. Doğadaki güzellik ve neşe
insanların da, Tanrıların da kalplerinde duygukları, güzellik hayranlığı
onların eseridir.
Fabulinus - Bebeklerin Tanrısı. Efsaneye göre, bu Tanrı Romalı çocuklara
konuşmayı öğretirdi.
Faunus - Vahşi doğanın ve verimliliğin Tanrısı. Nasihatçı olarak da tapınım
ve saygı görmüştü. O Yunanların doğa tanrısı Pan ile aynı özellikleri
taşımıştır, boynuz ve yeleleri varmış. Büyükbaş hayvanların da koruyucusu
olarak bilinmiştir. Ona Roma Kır Tanrıları Faun'lar eşlik ederlermiş. Faun'lar
Yunan mitolojisinde Satyr'ler olarak yerlerini almışlar. Faunus'un bayan
benzeri Fauna'dır. Kurt suratı, çelenk ve kadeh Faunus'un simgeleridir.
Febris - Telaş ve paniğe karşı koruyucu Tanrıça. Febris
("heyecan") antik Roma'da üç tapınağa sahipti. Bu tanınaklardan biri
Palatine ve Velabrum arasında yer almıştı.
Flora - İlkbaharın taze çiçeklerinin Tanrıçası. Quirinalis yakınında
tapınağı vardı. Dördüncü yüzyılda bu Tanrıçanın şerefine, 28 Nisan - 1 Mayıs
tarihleri arasında Floralia festivali kutlanırdı. Flora Yunanların Chloris'i
ile özdeşleştirimiştir.
Fortuna - Roma mitolojisinde şansın cismani hali, tanrıçasıdır. Yunan
mitolojisindeki Tyche'ye denktir. Fortuna her zaman olumlu değildir: bazen
şüphelidir (Fortuna Dubia); değişen şans olabilir (Fortuna Brevis) veya mutlak
şeytani şans (Fortuna Mala) olabilir. Hayattaki farklı yönlere göre bu tip
farklı isimler altında Roma İmparatorluğunun her yanında tapılırdı, adına
birçok tapınak bulunurdu.
İanus - (Janus) - Romalıların inancına göre İanus, evlerin kapılarını
bekleyen bir Tanrıydı.
Junon - (Iuno) Romalıların baş Tanrıça Hera'ya taktıkları ad.
Jupiter - Romalıların baş Tanrı Zeus'a verdikleri ad.
Juturne - (Juturna) Romalıların Su Kaynakları Tanrıçası. Jupiter onu periye
çevirmiş ve Latium yakınlığındaki Lavinium'da bir su kaynağını ona armağan
etmişti. O Fontus (Fons)'un annesi ve Janus'un karısıydı.
Juventus - Gençlik Tanrıçasının adı. Romalılar gençlik çağına giren
delikanlılara bu adı koyardı.
Kybele - Roma ve eski Anadolu mitolojisinde Tanrıların anası. Onun karakteri
Phyrgia'da ortaya çıkmış, daha sonra Yunanistan'a kadar yayılmıştır. Yunanlarda
Rheia onun yerini almıştır.
Lar - Romalıların ocakbaşı Tanrısı.
Larv'lar - Roma inançlarına göre tehlikeli ve insanlara bela olan ruhlar.
Anlatılanlara göre, Larv'lar ellerinde uğursuzluğun sembolü olan birer baykuş taşırlardı.
Libitina - Roma da ölüler için yapılan merasimi koruyan Tanrıça
Lima - Başlangıçlar Tanrıçası.
Luna - Romalıların Ay Tanrıçasına verdikleri ad. Yunanlar ona Selene derler.
Lucina - Kadınlara doğumda yardım eden ve sancıları azaltan Tanrıça. Sonraları
'çocuklara ışık bahşeden' anlamına gelen Juno adını almıştır.
Maia - Mayıs ayına adını veren Tanrıça. Bu ayda ona kurbanlar verilir,
adaklar adanırdı. Mitolojide Maia Vulcan'ın yardımcısıydı. Bazen Fauna ve Ops
ile eşit tutulurdu.
Mars - İlk başlarda bitkilerin köklerini besleyen bir Tanrı olmasına rağmen
daha sonra Yunan mitolojisinden etkilenerek Savaş Tanrısı sıfatını kazanmıştı.
Yunanlıların aksine Romalılar onu severlerdi. Onlara göre ise Mars üstün, soylu
bir görünüşü olan hiç yenilmeyen bir Tanrıydı.
Mater Matuta - Romalıların şafak Tanrısı.
Minerva - (Minerve) Romalıların Zeka Tanrıçası Athena'ya verdikleri isim.
Moneta - Başarı Tanrıçası.
Nascio - Roma mitolojisinde Doğum Tanrıçalarından biri.
Necessitas - Zaruret, Zorunluluk Tanrıçasıydı. Kader Tanrıçası olarak da
bilinmekteydi. Romalılar onun insan şeklinde olduğuna inanırlardı. Yunanlardaki
ismi Ananke idi.
Neptun - Romalıların Deniz Tanrısı Poseidon'a verdikleri ad.
Nerio - Romalılarda savaş Tanrısının karısı olup, kahramanlığı temsil eder.
Nundina - Roma mitolojisinde yeni doğan bebeğe isim takıldığı dokuzuncu
günün Tanrıçası.
Occator - Acı ve üzüntü Tanrısı.
Orcus - Ölüm ve yeraltı dünyasının Tanrısı. Bazen çok zalim ve korkunç,
bazense oldukça iyi bir Tanrı olarak tanımlanmıştır. Yunan Tanrııs Hades'le
aynı özellikleri taşımıştı.
Pales - Romalıların koyun sürülerini koruyucusu olduğuna inandıkları Tanrı.
Parkae - Romalıların Ralih Tanrıçalarına verdikleri ad.
Penat'lar - Romalıların Ev Tanrılarına verdikleri ad.
Pilumunus - Yeni doğan çocukları koruyan Roma Tanrıçası.
Poena - Roma mitolojisinde ceza Tanrıçası.
Pomona - Romalıların Meyve Tanrıçası.
Puta - Ağaçlar ve asmaları budamakla ilgili olan Roma Tanrıçası.
Romulus ile Remus - Roma mitojisinde ikiz kardeşler. Mars ile Rea Silvanın
oğulları. Küçük yaşta Tiber nehrine bırakılan ikizler, dişi bir kurt tarafından
bulunmuş, onun sütüyle beslenmişlerdi. Sonra onları Picus adında bir çoban
keşfetmiş, evine götürüp besleyip büyütmüştü. Kardeşlerin kaderinde Roma
şehrinin temelini koymak vardı. Büyüdükten sonra iki kardeş arasında şehri
hangisinin kuracağı konusunda tartışma çıkmış ve bu tartışma Remus'un ölümüyle
sonuçlanmıştı. Romulus Roma şehrinin kurucusu ve ilk kralı oldu. Roma'nın
kurucusu Romulus da tanrısallaştırılmıştı.
Salus - Romalıların Sağlık Tanrıçası.
Saturnus - Roma Tanrısı Satürnüs çiftçilerin Tanrısı olarak görülmüştür.
Mitolojiye göre Satürnüs ve karısı hasat Tanrıçası olan Ops ekincileri
korurmuş. Yunan mitolojisinin etkisi ile sonraları Satürnüs Kronos kişiliği
kazanmıştır. Satürnüs'ün İtalya'yı yönettiği devre 'altın çağ' adını vermişler.
Silvanus - Romalıların Orman, Bağ - bahçe Tanrısı.
Summanus - Romalıların gece çakan Şimşek Tanrısı.
Tellus - Romalıların Yunan mitolojisindeki Toprak Ana (Gaia) ya verdikleri
ad.
Terminüs - Romalıların sınır taşı Tanrısı.
Vacuna - Sabinelilerin Tarım Tanrıçası. Vacuna'ya kutsal orman Reate'nin
bulunduğu bölgede tapınılmıştır.
Velovis - Bir Roma Tanrısı. Yer altı Tanrılarından sayılmakta, volkanlar ve
balıkları bunun idare ettiğine inanılır.
Veritas - Adalet ve Gerçek Tanrıçası. Satürnüs'ün kızı.
Vesta - Aile ocağı Tanrıças.
Virtus - Roma mitolojisinde cesaret ve savaş gücünün Tanrıs.
Vulcanus - Ateş Tanrısı. Demircilik ve sanatla da uğraşır. Onun dökümhanesi
Etna dağındadır. Burada o yardımcıları ile beraber Tanrılara ve kahramanlara
silah yapardı. Yunan mitolojisinde bu Tanrı Hephaestus adını almıştı.
Kaynakça:
Antik Roma Tarihi kitabı; Yazar, Mary Beard, 2018, Pegasus Yayınları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder